Routeplanner Melkvee helpt melkveehouders bedrijfseconomische effecten van rantsoenkeuzes door te rekenen
Melkveebedrijven worden geconfronteerd met toenemende prijzen voor aangekocht eiwit. De vraag stelt zich wat het economisch effect is om meer eiwit van eigen land te halen. Dit impliceert aanpassingen aan het rantsoen, wat op zijn beurt diverse aspecten van de bedrijfsvoering beïnvloedt. Projectpartners ILVO, Boerenbond, Inagro en Hooibeekhoeve ontwikkelen momenteel een online rekentool “Routeplanner Melkvee”, die het mogelijk maakt om diverse keuzeopties op individuele melkveebedrijven economisch te onderbouwen. In dit artikel wordt het potentieel van de tool getoond voor de analyse van het bedrijfseconomische effect van een hoger aandeel gras in het rantsoen en het toepassen van begrazing.
Als voorbeeld wordt een bedrijf beschouwd met 100 melkkoeien (en bijbehorend jongvee) die gemiddeld 9000 liter melk per jaar produceren tegen een melkprijs van € 40/100 l. De melkkoeien krijgen een maisrijk rantsoen, bestaande uit 9,0 kg maiskuil en 5,5 kg voordroogkuil, aangevuld met 7,7 kg krachtvoer per dag. Het krachtvoer omvat zowel het krachtvoer als de krachtvoerachtigen. De teeltkosten voor gras en mais worden gelijk verondersteld (€ 1250/ha/jaar), maar de opbrengsten verschillen, namelijk 10 ton DS/ha voor gras en 15 ton DS/ha voor mais.
Impact hoger aandeel gras op het bedrijf
Het rantsoen van de melkkoeien wordt aangepast naar 7,2 kg maiskuil en 7,2 kg graskuil, aangevuld met 7,3 kg krachtvoer per dag. Door het toenemende aandeel gras in het rantsoen, is er minder behoefte aan eiwitrijk krachtvoer en wordt dit vervangen door evenwichtig krachtvoer. Beide rantsoenen zijn geoptimaliseerd naar eenzelfde nutritionele behoefte en eenzelfde melkgift.
Uit de simulatie blijkt dat de ruwvoerkost stijgt omdat de opbrengst per hectare gras lager ligt dan die van mais en er dus meer areaal nodig is voor ruwvoerteelt (zie tabel 1). Bovendien is meer arbeid nodig wanneer het aantal hectare grasland toeneemt. Daartegenover staat dat de totale krachtvoerkost (ton/jaar) daalt doordat minder eiwitrijk krachtvoer gevoederd wordt in een grasrijk rantsoen.
Voor het voorbeeldbederijf blijkt het saldo licht toe te nemen ten gevolge van een omschakeling naar een grasrijk rantsoen.
| Maisrijk rantsoen | Grasrijk rantsoen | Grasrijk rantsoen + beweiding | |
| Totaal ontvangsten melkveetak (€/j) | 391.787 | 391.787 | 391.784 |
Kost ruwvoerteelt (€/j) |
65.684 | 67.726 | 65.764 |
| Kost krachtvoer (€/j) | 86.740 | 82.527 | 82.527 |
| Totaal variabele kost melkveetak (€/j) | 274.407 | 272.235 | 270.272 |
| Saldo (€/j) | 117.380 | 119.552 | 121.515 |
| Saldo, incl. kost eigen arbeid (€/j) | 33.345 | 34.635 | 34.481 |
| Benodigde oppervlakte (ha) | 52,55 | 54,18 | 55,81 |
| Grasland (ha) | 26,65 | 32,20 | 23,83 |
| Snijmais (ha) | 25,90 | 21,98 | 21,98 |
| Beweiding (ha) | 0 | 0 | 10 |
| Benodigde arbeid (u/j) | 4.943 | 4.995 | 5.120 |
Beweiding
Wanneer er wordt gekozen voor beweiding (10 dieren per ha gedurende 150d), zien we dat de totale kost voor ruwvoerteelt daalt. Dit komt doordat de teeltkosten per hectare voor weiland lager zijn dan voor maailand. Bemerk wel dat extra areaal nodig is voor beweiding. Hier moet per bedrijf bekeken worden of er voldoende areaal aanwezig is. Daarnaast vereist beweiding ook extra arbeid, die moet worden opgevangen door eigen of externe arbeid.
Conclusie
Uit bovenstaande simulaties blijkt dat voor het beschouwde bedrijf omschakelen naar een rantsoen met een hoger aandeel gras geen grote impact heeft op de economische prestaties. Uit het voorbeeld blijkt een klein positief effect van ongeveer 2.000 euro in de saldo-berekening. Er moet echter rekening gehouden worden met een grotere arbeidsbehoefte en het extra areaal dat nodig is. De impact van een omschakeling zal per bedrijf anders zijn en kan bedrijfsspecifiek bepaald worden met de Routeplanner Melkvee.
De overweging richting een grasrijk rantsoen kan mede worden beïnvloed door de expertise in graslandbeheer en gevoeligheid voor risico's zoals variabele weersomstandigheden. Beweiding kan een optie zijn, gezien de huidige wetgeving met betrekking tot stikstofemissies (PAS).
Auteurs: Jan Verhaeghe, Ilse Louwagie, Patrick Meulemeester, Nick Rutten
Routeplanner melkveeIn de Routeplanner Melkvee tool kunnen teeltopbrengsten, teeltkosten en kosten van het krachtvoer afzonderlijk ingegeven worden. Om uitgebalanceerde rantsoenen te bepalen werd de ILVO Rantsoentool gebruikt, waarbij VEM, DVE en OEB zo goed mogelijk gelijk werden gehouden, alsook VEMmelk en DVEmelk. In bovenstaande simulatie werden krachtvoer en krachtvoerachtigen gebundeld. In de Routeplanner Melkvee kan per diercategorie afzonderlijk het ruwvoer en krachtvoer aangepast worden. Voor de simulatie werd enkel het rantsoen van de melkkoeien aangepast. Daarnaast werd de optie beweiding opengezet. De Routeplanner Melkvee verdeelt het aanwezige areaal volgens de rantsoenbehoefte van de dieren en dit volgens de economisch meest interessante situatie. Oproep melkveehoudersBovenstaande simulaties zijn gebeurd met een voorbeeldbedrijf. Economisch aangewezen opties zijn echter sterk bedrijfsafhankelijk en hangen ook af van de marktomstandigheden. Wens je na te gaan welke aanpassingen ervoor kunnen zorgen dat uw bedrijf economisch beter presteert of wat het effect is van een veranderende marktprijs op uw saldo? De projectpartners zijn op zoek naar geïnteresseerde melkveebedrijven die met een specifieke vraag zitten over de toekomst van hun melkveebedrijf waarbij de tool Routeplanner Melkvee een meerwaarde kan zijn. Deze doorrekening zouden ons ook helpen om de laatste aanpassingen aan de tool te valideren. |
Nick Rutten
Met de steun van:
